فواید سکوت کردن (راه‌های تمرین سکوت)

باور کنید یا نه، سکوت مزایای زیادی دارد و در دنیای امروز سکوت کردن بسیار دشوار شده است. سرعت بالای رد و بدل شدن اطلاعات، سروصدای شبانه‌روزه رسانه‌ها و البته جذابیت فضای مجازی باعث شده که نتوان برای مدتی سکوت کرد. روانشناسان نشان داده‌اند که عدم توانایی انسان امروزی در سکوت به ضررش تمام شده است.

نکته مهمی که اخیرا طبق بسیاری از مطالعات ثابت شده، مزایای سکوت مشابه مزایای مدیتیشن است و مهم‌ترین موارد آن شامل کاهش اضطراب، کاهش نشخوار فکری، بهبود تمرکز، خلاقیت و حتی افزایش صبر می‌شود. به جز این موارد، فواید دیگری نیز در سکوت نهفته است که لازم است بدانید تا ترغیب شوید سکوت کردن را تمرین کنید.

5 فایده سکوت

سر کردن در سکوت فقط به معنای دوری از سر و صدا و سایر محرک‌های مشابه نیست. سکوت به معنای ایجاد فضایی برای رشد، تفکر و نفس کشیدن خودتان است. این فضا دادن باعث رشد روانی انسان می‌شود؛ اگر بتوانید آن راجزئی از برنامه روزانه خود کنید.

در ادامه 5 تا از مهم‌ترین فواید سکوت را به شما توضیح خواهیم داد تا با این راز قدیمی خردمندان آشنا شوید:

1- افزایش وضوح ذهنی

افزایش وضوح ذهنی (Improved Mental Clarity) یکی از فواید اصلی تمرین سکوت است. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که وقتی سر و صدای محیط حواسمان را پرت نکند و در حالت سکوت رفته باشیم، با وضوح بیشتری می‌توانیم فکر کنیم و احساساتمان را پردازش کنیم. با افزایش وضوح ذهنی، توانایی تصمیم‌گیری بهتر نیز حاصل می‌شود.
اگر فرضا برای نیم ساعت سکوت را تمرین کرده باشید، بهتر متوجه خواهید شد چه می‌خواهید و چه نمی‌خواهید، چه احساسی دارید، باید روی چه چیزی تمرکز کنید و بهتر است چه مسائلی را کنار بگذارید. همچنین برخی از روانشناسان توصیه می‌کنند که وقتی در حالت سکوت هستید، با پرسیدن سوالات زیر، در مورد گفتار و اعمال خود بیشتر تامل کنید: این عمل یا حرف من به چه کسی سود می‌رساند؟ آیا لازم است آن را بگویم؟

2- افزایش خودآگاهی

فایده دوم سکوت، افزایش خودآگاهی (Enhanced Self-Awareness) است. نشستن در سکوت و آرامش، درست مانند مدیتیشن و ذهن آگاهی است. به همین خاطر یکی از بهترین راه‌ها برای تمرین خودآگاهی است. بسیاری از محققان دریافته‌اند که تنهایی و سکوت به ما اجازه می‌دهد تا با «صدای درونی» خود ارتباط برقرار کرده و از سرکوب احساسات یا افکاری که معمولاً نادیده گرفته می‌شوند، دست برداریم. به طور کلی افزایش خودآگاهی حاصل از سکوت نیز مزایای بی‌شماری در زندگی دارد که بعضی از آنها شامل شناسایی الگوهای مخرب زندگی، همسو کردن ارزش‌های شما با اعمالتان، تقویت ارتباطات و روابط افزایش رضایت و شادی کلی در زندگی است.

3- افزایش بهره‌وری

افزایش بهره‌وری یا (Productivity) یکی از مهمترین فواید سکوت کردن است. به طور کلی، آرام‌تر و متمرکزتر بودن اغلب منجر به افزایش بهره‌وری در زمان کار و تصمیم‌گیری می‌شود. عکس این موضوع نیز صادق است: یک ذهن آشفته و پریشان، کار تمرکز کردن را دشوارتر می‌کند. حتی برخی تحقیقات نشان می‌دهند که سکوت می‌تواند رشد سلول‌های جدید مغزی را در بخش‌هایی از مغز که مسئول یادگیری و تصمیم‌گیری هستند، افزایش دهد.

علاوه بر این، در مطالعاتی که روی بهره‌وری دانش‌آموزان کودک انجام شده، نشانه‌هایی از ارتباط بین محیط‌های آرام و افزایش توانایی‌های یادگیری و پیشرفت یافت شده است. محیط مدارس به خاطر اینکه پر سر و صدا هستند، باعث ایجاد عملکردی ضعیف در کلاس درس می‌شوند. همچنین مطالعات نشان داده کودکانی که اختلالات زبانی یا مشکل تمرکز دارند، در کلاس‌های درس پر سر و صدا، بیشتر دچار اختلال می‌شوند.

4-افزایش خلاقیت

جذابترین فایده سکوت کردن، افزایش خلاقیت یا (Boost in Creativity) است. تمرین رویاپردازی و طوفان فکری در سکوت به صورت روزانه می‌تواند باعث افزایش خلاقیت شما شود. تجربه نشان داده ایده‌های خلاقانه در سکوت متولد می‌شوند. جای تعجب نیست که بسیاری از افراد خلاق در طول تاریخ، از جمله نویسندگان، هنرمندان و مخترعان، به این معروف بوده‌اند که بیشتر روزهای کاری خود را در تنهایی و سکوت کار می‌کردند.

جالب است بدانید که اخیرا مقاله‌ای در مجله Inc منتشر شده که نشان می‌دهد: “با اینکه هر کدام از ما می‌توانیم با استفاده از مزایای تعامل و طوفان فکری با همکاران‌مان بهره‌مند شویم، اما با کنار گذاشتن دنیای بیرون، در حالی که دیوانه‌وار روی کار خود تمرکز می‌کنیم، می‌توانیم به کارهای خلاقانه فوق‌العاده‌ای دست بزنیم که امکان دسترسی به آن در جمع و سروصدا ممکن نیست.”

5-افزایش سلامت جسمی

پنجمین مورد از فواید سکوت کردن، افزایش سلامت جسمی یا (Physical Health Benefits) است. متخصصان نشان داده‌اند که محیط‌های پر سر و صدا، جزو محیط‌های محرک و افزایش‌دهنده سطح هورمون‌های استرس مثل کورتیزول و آدرنالین به حساب می‌آیند. سکوت روی کاهش استرس تاثیر بسیار زیادی دارد. مهم‌ترین تاثیری که سکوت روی سلامت فیزیکی دارد این گونه است که به افزایش فعالیت سیستم عصبی پاراسمپاتیک کمک می‌کند. این افزایش فعالیت عامل اصلی “استراحت و هضم” است که البته به بدن کمک می‌کند تا آرام شود.

همچنین همراه کردن سکوت با روش‌هایی مثل تنفس عمیق، پیاده‌روی، مدیتیشن یا یوگا باعث می‌شود تا سلامت جسمی شما افزایش یابد. ذهن و بدنی که در آرامش باشد، مشکلاتی مثل استرس، فشار خون بالا، سوء هاضمه، سردرد و بی‌خوابی، عصبانیت و بی‌صبری آن نیز کاهش یافته و به طور کلی سلامت جسمی افزایش می‌یابد.

چگونه سکوت را تمرین کنیم؟

امروزه اغلب ما با توجه به شرایط، زندگی پرمشغله‌ای داریم و به همین دلیل پیدا کردن زمان و مکانی مناسب برای سکوت کمی دشوار است. با این حال دریافتیم که سکوت نه تنها برای ما فایده دارد، بلکه برای سلامت روان ما ضروری محسوب می‌شود. توجه داشته باشید که هدف از سکوت، انزوا نیست، بلکه پذیرفتن تنهایی و یافتن لحظاتی از آرامش در طول روز است. برای اینکه بتوانید در سروصدای هر روز زندگی زمانی برای سکوت کردن پیدا کنید، از چند نکته زیر غافل نشوید:

حتی اگر تنها یک دقیقه در روز می‌توانید سکوت کنید، این کار را انجام دهید. چه هنگام نوشیدن قهوه صبح باشد چه قبل از خواب، زمانی را در برنامه روزانه خود برای کمی سکوت پیدا کنید و به آن پایبند باشید.
یک بخش خانه‌تان را به عنوان پناهگاه امن در نظر بگیرید. این بخش می‌تواند یک صندلی راحت کنار پنجره یا یک گوشه دنج با پتو و کتاب مورد علاقه‌تان باشد. وقتی در این فضا هستید، با خودتان عهد کنید که آنجا مکان آرامش و سکوت شماست، عاری از سر و صدا و عوامل حواس‌پرتی.

اگر انسان برون‌گرایی هستید و همیشه در حال ارتباط با دوستان و آشنایان ولی دوست دارید زمانی را در روز به سکوت بگذرانید، سعی کنید به آنها اطلاع دهید که به زمانی بدون مزاحمت نیاز دارید. این گفتگوی ساده می‌تواند به دیگران کمک کند تا نیاز شما به سکوت را درک کرده و به آن احترام بگذارند.

سخن پایانی

در این مقاله درباره فواید سکوت صحبت کردیم. فوایدی روانی و فیزیکی که هر کدام هزاران مزیت بلند مدت و کوتاه مدت دیگری به همراه دارد. همچنین یک سری تکنیک معرفی کردیم تا بتوانید در طول روز مدت زمانی را به سکوت اختصاص دهید. امیدواریم در پایان بتوانید از این راز باستانی و فواید آن به خوبی بهره ببرید و سلامت روان و جسمتان را بهبود بخشید.

سوالات متداول

1-سکوت و کم حرفی چه فوایدی دارد؟

مهم‌ترین فواید سکوت کردن شامل کاهش استرس و اضطراب، تقویت تمرکز و ذهن‌آگاهی است، افزایش حس شادی و رضایت، پاکسازی ذهن از افکار مزاحم و افزایش تمرکز و بهره‌وری است.

2- تکنیک‌های سکوت و کم حرفی چیست؟

حتما مدت زمانی هرچند کوتاه را در طول روز به سکوت کردن اختصاص دهید، یک جای دنج در خانه برای اینکار در نظر بگیرید و البته سعی کنید اطرافیانتان را باخیر کنید در این زمان مزاحم شما نشوند.

3- فواید سکوت برای مغز چیست؟

سکوت باعث می‌شود خلاقیت و بهره‌وری مغز به اندازه چشم‌گیری نیز افزایش یابد.

4- آیا سکوت باعث کاهش اضطراب می‌شود؟

بله. تمرین سکوت و آرامش در طول روز باعث کاهش استرس و اضطراب در طولانی مدت می‌شود.